سید ثاقب امام رضوی ہوری خوش قسمت انسان اے کہ انہاں ناں تعلق ہک علمی، ادبی تے پڑھے لکھے ہوئے کہھرانے نال اے کہ جنہاں نی وابستگی علم وادب نال ازلاں توں اے۔ کسے مرحوم شخصیت آسطے لکھڑاں بہوں سوکھا اے کیوں جے اوہ سامڑیں کوئی نینہ ہونڑاں، پر ہک جینے جاگڑیں بندے نے بارے چ کجھ لکھڑاں یا بولنڑاں بہوں ای اوکھا اے تے جے اوہ بندہ سید ثاقب امام رضوی جیہا ہووے تے ہور ای مشکل اے بلکہ ناممکن اے۔
جناب ثاقب امام رضوی ہوراں ناں ناں علم وادب نے میدانے چ کوئی اوپرا نئیں۔ اے خطہئ پوٹھوہار ناں مانڑتے شاعر توں علاوہ صف اول نے ادیب تے محقق وی نے۔ انہاں نی ایہہ تخلیق “بلنے اتھروں ” پوٹھوہاری شاعری چ ہک بہوں اچا تخلیقی سرمایہ ثابت ہوسی۔ اس نی پذیرائی انتہائی قدرومنزلت نال کیتی جلسی تے آنڑیں آلے وقتے چ نویں لکھڑیں آلیاں آسطے راہنماء نی وی حیثیت حاصل کرسی تے پوٹھوہاری ادب ناں ہک بہوں قیمتی اثاثہ ہوسی۔ انشاء اللہ!
انہاں نی شاعری چ ہک نویکلی گل اے دسی اے کہ اگر تسی اس کی پرانڑیں زمانے نی اکھیاں نال تکسو تے تساں اسے زمانے ناں سواد لبھسی تے اگر تسی اس کی نویں زمانے نال جوڑسو تے اس وچ نویں ز مانے نے نویں لہجے تے انداز نی کھنک تے کھٹک وی ملسی۔ ایہہ آپڑیں گل آکھڑیں ناں ہنر تے چج جانڑنے تے انہاں نی لختاں ناں ہک وکھر ا انداز، انگ، آھنگ تے شاعری نے اسلوب نال بنڑیا تے سنوریا ہویا اے۔
میں خود آپڑیں آپے کی خوش نصیب سمجھڑاں کہ میں آپڑیں اکھیاں نال پوٹھوہار نی آن بان تے شان سید اختر اما م رضوی کی تکیا تے انہاں نال کجھ دیر بینڑیں تے گل بات کرنے ناں شرف وی حاصل ہویا تے میں سید ثاقب امام رضوی ہوراں نی شکل اچ انہاں ناں دوواروپ وی تکڑاں پیاں۔گجرخان نال اساں سہام آلیاں ناں بہوں مٹھا تے گوہڑا تعلق اے اوہ اس طراں کہ برصغیر پاک وہندتے خطہئ پوٹھوہار نی عظیم شخصیت جناب باقی صدیقی ہوراں اتھوں ای تعلیم حاصل کیتی تے اتھوں ای انہاں آپڑیں عملی زندگی ناں آغاز کیتاتے اتھوں نی ای ہک معتبر شخصیت محترم سید اخترامام رضوی نال انہاں نی دوستی سنگت تے پیہالی رہی جس پوٹھوہاری زبان تے ادب کی چار چن لاچھوڑے۔جذبات واحساسات نی بہترین ترجمان شاعری اے جیہڑی سب توں زیادہ انسان کی آپڑیں پاسے چکھڑیں۔ شاعری ہک گلدستہ ایا جس نی خشبو نی کوئی سرحد نئیں تے اس نی خشبو کی وی کوئی نئیں روک سکڑاں۔ جس طراں باقی صدیقی ہوراں آکھیا یا کہ: اچیاں کنداں ڈھک نہ سکنڑ۔۔ پھلاں نی خشبو! تے ثاقب امام رضوی باقی صدیقی ہوراں نی گل کجھ اس طراں اگے ودھانڑیں:
؎ پھلاں تے خشبو ناں گوہڑا ساک کدے نانہہ مکسی ۔۔ توں وی سچ سخن نیں موتی ہر پا سے لشکار
جس وقت سید ثاقب امام رضوی ہوراں آپڑیں کتاب ”بلنے اتھروں“ عنایت کیتی تے چہھٹ منڈا ذہن ہک ایرانی شاعرہ ڈاکٹر پروین اعتصامی نی مشہور نظم ”اشک یتیم“ نی طرف گیا جس وچ انہاں زندگی نے دکھ تے ظلم وجبر نی بادشاہی چ ہک عام آدمی نی حالت زار ناں ذکر بہوں دردیلے انداز نال کیتا۔ ثاقب امام رضوی ہوراں وی اوہ ای دکھ درد بیان کیتے، زمانے نیاں ناانصافیاں، اس نیاں آزمائشاں تے اس نے اوکھے ڈنگے تریڈھے پینڈیاں ناں ذکر کیتا۔
؎ ساہ نی پھاہی پھسیا بندہ ڈاہڈا اوکھا جینڑاں ۔۔ اوکھے پند حیاتی آلے کنڈیا ں نیں پلیار
ثاقب امام رضوی ہور محبتی بندے اے تے ہرہک نال انہاں پیارتے محبت اے تے انہاں نال ملڑیں جلنے نی حرصاں وی رکھڑیں۔ تے مزماناں نی خاطرمدارت انہاں نی کہھٹی چ پیاہویااے:
؎ چپے اپر تے کہھار اے مہھاڑا ثاقب ؔ ۔۔ تساں کیہڑا سمندروں پار ایسو
پیار محبت ناں اج کل نے زمانے چ کال پے گیا اے لوکاں نے انداز بدل گئے، انہاں نیاں سوچاں بدلیاں تے انہاں نے طورطریقے وی بدلے تے نظراں وی بدلیاں جس ناں جناب ہوراں وی ذکر کیتا:
؎ سجنڑ دور دراہنڈے وسنے کیہ کریے ۔۔ اے کوہنی اسنے گسنے کیہ کریے!!!
سید ثاقب امام رضوی ہوراں نی شاعری مقدار نالوں معیار نے لحاظ نال بہوں متاثر کرنی اے کیوں جے اے آپڑیاں اکھیاں، دماغ تے دل کھول کے شاعری کرنے۔ انہاں نی شاعری نے پچھے بھرپور مقصد پیاہویااے۔ انہاں نی شاعری اس طراں نی نئیں کہ جس ناں کوئی سر پیر ہی نہ ہووے جس طراں اج کل بہوں سارے شاعری کرنے تے بہوں شوق نال تہڑا تہڑ کتاباں چھاپنے پر اوہ ایک اصیل قاری کی متاثر نئیں کرسکڑیں تے اوہ کچھ دیہاڑیاں بعدراولپنڈی صدر فٹ پاٹھے تے پئی ہونڑیاں نے جس کی پچھناای کوئی نئیں۔
اساں ناں سوہنڑا پوٹھوہار ہک پھل نی طراں اے جس نے شہر تے گراں رنگ برنگی کلیاں نی صورت اچ اس کی ہور خوبصورت بنڑاڑیں تے اس نی خشبو اس نی مٹھی تے من موہنی پوٹھوہاری زبان اے جس نے مختلف روپ اے جیہڑی ہر رنگ ہر انگ وچ دل ودماغ کی مٹھا تے انوکھا سواد دینڑی۔ جس طراں ماں یا بے ہک ہی ہونڑی کدھرے اس ناں ناں رحمت بی بی ہونڑا، کدھرے جنت بی بی تے کدھرے بختاں بی بی لیکن اوہ ہونڑی بے ہی اے جیہڑی اساں سارے پوٹھوہار آلیاں نی سانجھی اے تے بے نی بولی وی ہک ای پوٹھوہاری اے پر اس نے مختلف علاقیاں چ مختلف لہجے اے مختلف بولنڑیں نے انداز اے لیکن اوہ ایک ہی بے اے تے اس بے نی بولی وی ہک ای اے۔ جناب ثاقب امام رضوی ہوراں ناں ایہہ شاہکار اسے بے بولی نی ترقی ترویج، اس کی اگے ودھانڑے نی ہک بہوں چنگی سپججی کوشت اے کہ جس نی جتنی وی تریف کیتی جلے اوہ کہھٹ اے۔پوٹھوہاری زبان اچ ایہہ کتاب سید ثاقب امام رضوی ہوراں ناں بنیادی حوالہ اے۔ اس وچ ہرطرف اس نے لفظ تے ہر اکھر اچ پوٹھوہار نی محبت پہھری ہوئی اے تے اس وچ پوٹھوہار ناں ای رنگ ٹہھنگ تے طورطریقہ ای سمویا ہویا اے جیہڑا اناں نی پوٹھوہار، اس نی بولی تے اس نی تہذیب وثقافت نال عشق نی حد تک محبت نال رجیا تے گجھیا ہویا اے۔
ایہہ آپڑیں مآ بولی نے بارے چ آپوں آکھڑیں کہ:
؎ مآ بولی نیاں چاہواں ناں مل کوہنی ۔۔ تہھرتی نال وفاواں ناں مل کوہنی
جس طراں اج کل اتھے نے لوک آپڑیں گراں کہھار چھوڑ کے شہراں اچ جاوسے تے انہاں آپڑیں مادری زبان کی پہلادتا تے آپڑی اولاد کی وی ایہہ زبان نینہ سکھائی تے جناب ثاقب امام رضوی ہوراں آپڑیں مآ بولی نی بے قدری ناں وی بہوں ہنورا کیتا کہ
؎ مآ بولی نے بیہڑے ویران اتھے ۔۔ جتھے اختر امام تے شاد کوہنی!
انہاں آپڑیں انہاں اکھراں لفظاں تے حرفاں وچ ماں تے پیو کی وی آپڑیاں محبتاں تے سہکاں کی نئیں پہھلے:
؎ پیو سرے نی پگ تے مانڑ ہونڑے ۔۔ ماواں ٹھڈیاں چھاواں ناں مل کوہنی!
سید ثاقب امام رضوی ہوراں زندگی نے دکھاں مصیبتاں تے مشکلاں ناں وی بہوں دردیلے انداز اچ ذکر کیتا
ؔ ؎ دکھاں نی پنڈ سر تے چائی اوکھی کھیڈ نباہی ۔۔ گف سکھاں نی کھرنی پہھرنی نہھیریاں انھی باہی
دنیا نی بے ثباتی تے اس نی بے وفائی ناں ذکر وی بہوں گوہڑے انداز اچ کیتا:
؎ ساری عمر ایہہ ہاسے نینہ نال رہنڑیں ۔۔ ویلہ لنگڑاں لوٹی تے تہھاڑیاں وچ
؎ میں دغراٹے کڈھ کڈھ تھکیا ۔۔ اس کوڑے سنسار نیں پچھے
؎ اگ ہجراں نی پنڈا کلکائی سٹیا ۔۔ ہنڑ آرہو مہھاڑے دلدار آپوں
اجہے کلہھے نے دوستاں تے سنگیاں ناں ہنورا وی سید ثاقب امام رضوی ہوراں نے کجھ اس طراں کیتا کہ:
؎ ہوسے مطلب تے سارے دلدار دسنے ۔۔۔ مکی چکی گئے کرے نینہ پیار دسنے
؎ یار مطلبی اوکھاں وچ چھوڑی گشنے ۔۔ کھرے بیلی نینہ مانڑ تروڑی سکڑیں
؎ جیہڑے دنیان نیں چکراں وچ ہوئے انھے ۔۔ آپڑیں آپے کی کنج او لوڑی سکڑیں
جناب شاہدلطیف ہاشمی ہوراں بہوں ای پیار محبت تے ریہجاں ناں اظہار کیتا کہ:
جسلے کوئی غزل ثاقب امام رضوی ہوراں نے ہتھوں سجنی تے اسناں نخرہ، اسنی ٹوہر، اسناں رنگ، اسنی شکل، اسنی عقل، اسنی سرت تے اسنے سر سارے مٹکی مٹکی بیہنریں۔
سید ثاقب امام رضوی ہوراں اساں کی زندگی گزارنے ناں چج تے وسب وی دسنے:
؎ سنجڑاں نال سنجھالیاں جوڑی کے رکھ ۔۔ دلوں کِند کدورتاں چھاڑی کے رکھ
؎ ساہ دیہاڑی توں منزلاں توڑ چڑسیں ۔۔ توں ویلے نیاں باگاں کی پوڑی کے رکھ
؎ بوٹے پیار نیں انج نینہ ڈس کڈنیں ۔۔ تو جگر نال خون نچوڑی کے رکھ
تے انہا ں ایہہ وی دسیا کہ اگر تسی وڈیاں لوکاں نال یاریاں لانے او تے اس نے تقاضے وی پورے کرو:
اٹھاں آلے جے سنگی بنائے تساں ۔۔ ڈھیڈی اچی وی کرسو تے گل بنڑسی
آہنڈ گماہنڈ محبتاں آلے کھوہلی رکھ دروازے ۔۔ ثاقب ہنڑ دلاں نی راہ وچ ہور نانہہ کندہاں چاڑ
جناب سید ثاقب امام رضوی ہوری آپڑیں بارے چ دسنیو ں بہوں کسرنفسی ناں مظاہرہ کیتا جیہڑا نہاں نے اچے کردار وافکار تے انہاں نی اچی نسل ناں وی پتہ دسناں۔ آکھڑیں کہ ” میں شعری وسباں، رمزاں تے ولاں ناں ایڈا جانڑو کوہنا۔اللہ جی نیں کرم محمد وآل محمد صلی اللہ علیہ واٰلہ وصحبہ وسلم نی عطا، بزرگاں تے سنگیاں بیلیاں نیاں محبتاں مہھاڑے نالو ں نال رہیاں“۔
ایہہ زندگی نے دکھ اے جس کی پڑھ کے مانھ وی تھرکمبا لاچھوڑیا۔ میں اس طراں نی دردیلے شعر اکھرتے لفظ بہوں کہھٹ ای کسے شاعر نے سنڑے یا پڑھے۔اچیاں سوچاں، سوہنڑے دماغ نیاں سونہڑیاں سوچاں تے خیالاں نال بنڑی تے سنوری ایہہ شاعری اے جیہڑی جناب ثاقب امام رضوی ہوراں نے پیار کرنے آلے تے محبتاں پالنے آلے تے دوویاں نے درد تے انہاں نے دکھ آپڑیں اندر وسانڑیں آلے دل تے دماغ نی ترجمان اے۔تے انہاں درداں تے دکھاں ناں علاج وی دسیا کہ:
؎ اتھے اٹھسو اماماں نیں نال سارے ۔۔ سنڑیں گیسی بس اتھے حبداراں نی گل
ہک بہوں سوہنڑی آس، امید تے صدراں آلی دلے نی گل وی کیتی کہ:
؎ رج کوثر ناں پانڑیں پیساں ۔۔ جنت نیں سردارں کولوں صلی اللہ علیہ واٰ لہ وصحبہ وسلم
سید ثاقب امام رضوی ہوراں نی شاعری پوٹھوہار نی ریت، روایت تے رہتل ناں جڑی ہوئی اے تے آپڑیں پوٹھوہاری تہذیب توں ذرہ برابر وی ادھر ادھر نئیں ہوئے بلکہ اس نے خدوخال تے تانے بانیاں نال رچی بسی ہوئی انہاں نی شاعری چ مٹھاس وی اے تے زمانے نے د کھ درد اس نیاں حسرتاں تے ارماناں ناں وی کوئی کہھاٹا نئیں۔ دعااے کہ انہاں ناں قلم اسے طراں چلنارہوے تے پوٹھوہارتے پوٹھوہاری زبان نی اسے طراں خدمت کرنے رہنڑ۔ آخر اچ میں آپڑیں گل انہاں نے ہک شعرتے ختم کرساں کہ جیہڑاکہ اس کتاب ناں سرناواں وی اے تے پوری کتاب ناں لب لباب وی اے::
؎ بلنے اتھروں ڈہلنے جسلے اکرے باہنڑیں گشنے ۔۔ پڑھنا کوئی نینہ سدراں ، جیہڑیاں اکھیاں وچ تحریر ہویاں
